Vaak voorkomende verwondingen
Vaak voorkomende verwondingen
Verkeersslachtoffers lopen vaak zware verwondingen op. Veel voorkomende verwondingen zijn letsels aan de ledematen, botbreuken, inwendige of externe bloedingen, ruggenmergletsels en hersenletsels. Bij een ruggenmerglestsel, hersenletsel of letsel aan de benen is de kans op langdurige zorg en blijvende beperkingen heel hoog. Je vindt hier meer informatie over vier letselvormen en hun gevolgen.
Niet-aangeboren hersenletsel
Een op zeven zwaargewonde verkeersslachtoffers loopt een traumatisch hersenletsel op. De gevolgen zijn heel uiteenlopend en afhankelijk van de aard, locatie en omvang van het letsel. Een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) uit zich op verschillende manieren, met zichtbare en onzichtbare gevolgen. Laat je niet misleiden door ervaringen van anderen, elke persoon met een NAH reageert op zijn unieke manier.
Onderstaande lichamelijke en/of cognitieve gevolgen zijn veel voorkomend. Ze komen zelden of nooit allemaal tegelijkertijd voor bij een patiënt.
Mogelijke lichamelijke gevolgen
- Verlamming, al dan niet gepaard met spasticiteit (niet te controleren bewegingen door verhoogde spierspanning);
- Gedeeltelijke verlamming of verlies van spierkracht aan één kant van het lichaam;
- Evenwichtsstoornissen met een verhoogd risico op valpartijen;
- Gevoelsstoornissen aan één helft van het lichaam. Bij elke persoon kan het verschillen welk gevoel verminderd is (pijn, warmte, koude, houding, beweging, tast);
- Incontinentie;
- Problemen met het zicht: mensen met een halfzijdige verlamming kunnen ook lijden aan halfzijdige blindheid (hemianopsie). Andere mensen hebben dan weer last van dubbelzicht;
- Spraakmoeilijkheden: niet of moeilijk kunnen spreken als gevolg van een verminderde controle van de spieren van tong, mond en lippen;
- Slikproblemen door verminderde controle over de spieren in mond en keel die nodig zijn voor het kauwen en slikken;
- Epilepsie: verzamelnaam van stoornissen die gepaard gaan met in aanvallen optredende verschijnselen, ook wel vallende ziekte genoemd;
- Anosmie: het gebrek aan reukzin, of de afwezigheid te kunnen ruiken. Dat kan zowel van tijdelijke aard zijn als permanent;
- …
Mogelijke gedrags-, emotionele en leerproblemen
- Geheugenproblemen: bv. afspraken vergeten of vergeten wat gebeurd of gezegd is;
- Aandachtsstoornissen: bv. snel afgeleid zijn en moeilijk tegen drukte kunnen;
- Oriëntatieproblemen: bv. je niet kunnen oriënteren in plaats, tijd (verstoorde inschatting/beleving) en ruimte;
- Stoornissen in leervermogen: bv. moeizaam aanleren of opnieuw aanleren van vaardigheden;
- Afasie: taal niet meer correct gebruiken en/of begrijpen, de juiste woorden moeilijk vinden of woorden verwisselen of verzinnen. Soms kunnen patiënten die aan afasie lijden zich totaal niet meer in woorden uitdrukken. Het gebeurt zelfs dat ze zich plots van een vreemde taal bedienen;
- Agnosie: mensen, dieren en voorwerpen wel zien, maar niet herkennen;
- Neglect: zich niet bewust zijn van de lichaamshelft die verlamd is. Bv. wanneer iemand een linkszijdige verlamming heeft, is hij zich vaak niet bewust van zijn linkerlichaamshelft en van zijn linkerruimtehelft. De verlamde kant wordt als het ware niet als een deel van het lichaam ervaren. Er is ook geen aandacht voor wat er aan die kant van de ruimte rondom de patiënt gebeurt. Het resultaat is dat sommige patiënten soms maar een helft van hun bord leegeten of langs de kant die zij ‘negeren’ tegen allerlei obstakels of mensen botsen;
- Niet kunnen leren uit ervaringen;
- Geen of een verminderd ziekte-inzicht;
- Vermoeidheid die niet in verband gebracht kan worden met inspanning;
- Verstoorde controle die zich uit in ongeremd en impulsief gedrag. Snel boos of prikkelbaar worden. Kinderlijk gedrag;
- Wisselende emoties;
- Geen initiatief meer nemen;
- …
Het herstel en de revalidatie na een hersenletsel kan maanden of zelfs jaren duren en het is vaak onmogelijk om een juiste inschatting van de toekomst te maken. De onzichtbare gevolgen zijn moeilijk te begrijpen voor de buitenwereld en hebben een grote impact op zowel jou als op je omgeving. Het vraagt van beiden veel geduld en doorzettingsvermogen.
Als je een NAH opliep, word je erkend als persoon met een handicap. Hierdoor kan je, afhankelijk van je persoonlijke noden en wensen, verblijven in een voorziening, begeleid wonen of bijvoorbeeld gebruik maken van enkele uren ambulante zorg per week,... Je kan hier meer over lezen op de pagina 'Ondersteuning aanvragen'. Verscheidene revalidatiecentra, voorzieningen en begeleidingsdiensten zijn gespecialiseerd in de ondersteuning van personen met een NAH.
- De Hersenletsel Liga wil alle personen en organisaties die zich inzetten voor een betere kwaliteit van leven van mensen met een NAH met elkaar verbinden en versterken.
Dwarslaesie
Wanneer je ruggenmerg beschadigd raakt door een verkeersongeval, spreken we van een dwarslaesie, een gebroken rug of nek in de volksmond. Je lichaamsfuncties in het deel van je lichaam onder het letsel, kunnen hierbij geheel of gedeeltelijk verloren gaan. Een ruggenmergbeschadiging halverwege de rug, kan bijvoorbeeld je benen verlammen.
In je ruggenmerg lopen diverse zenuwbanen die zorgen voor communicatie tussen je hersenen, organen en spieren. Beschadiging van deze zenuwbanen verbreekt het contact tussen je hersenen, zenuwen, spieren en organen. De spieren onder het niveau van de beschadiging ontvangen geen impulsen meer van de hersenen, waardoor ze verlamd zijn.
De uitval kan geheel of gedeeltelijk en blijvend of tijdelijk zijn. De gevolgen zijn afhankelijk van de plaats waar het ruggenmerg beschadigd is, de ernst van de beschadiging en de snelheid waarmee de beschadiging is opgetreden. Een dwarslaesie hoog in je ruggenmerg zal ernstigere gevolgen geven dan wanneer de beschadiging zich lager bevindt.
Whiplash
Als je hoofd een plotse heftige bewging heeft gemaakt naar voor, achter en/of opzij, kan er sprake zijn van een whiplash ten gevolge van hyperflexie of hyperextensie. In een verkeersongeval gaan deze bewegingen vaak gepaard met veel snelheid en kracht. Wanneer je bijvoorbeeld langs achter aangereden wordt, worden je rug en schouders naar voor geduwd terwijl je hoofd achterblijft. Als je dan tot stilstand komt, slaat je hoofd krachtig naar voren. Je nek maakt een contre-coup beweging en je hersenen slaan tegen de binnenkant van je schedel.
Door uitrekking, compressie en verschuiving kunnen (micro)letsels ontstaan van bijvoorbeeld je wervellichamen, wervelgewrichtjes, tussenwervelschijven, gewrichtsbanden, spieren, zenuwbanen en je ruggenmerg. De schade is moeilijk zichtbaar te maken met medische technieken zoals röntgen of MRI. Hierdoor worden je klachten niet altijd (h)erkend door dokters en therapeuten.
Amputatie
Amputatie door een verkeersongeval is zowel voor jou als voor je directe omgeving een traumatische ervaring bovenop het ongeval. Niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk, is het een zware belasting. Naast het verlies van functie van een lichaamsdeel van de ene op de andere dag, is een amputatie meestal ook zichtbaar en roept het vaak vragen op. Bij de getroffene en zijn naasten is er vaak sprake van een jarenlang rouwproces en verwerking van het verlies.
Je revalidatiearts zal met jou bekijken welke beperkingen de amputatie met zich meebrengt. Aan de hand daarvan stelt de revalidatiearts een behandelplan op met ondersteuning van het revalidatieteam. In de beginfase zal je vooral leren om om te gaan met de stomp (wondgenezing en eenhandigheidstraining bij armamputaties en roelstoeltraining bij beenamputaties). Zo zorgen ze ervoor dat je ook kan functioneren zonder prothese. Later kan dan gekeken worden welke functies van het ontbrekende lidmaat een prothese kan overnemen. Een prothese benadert vaak slechts voor een deel de functionaliteit van het lichaam.
Het kan zijn dat het aanvoelt alsof het ontbrekende lichaamsdeel er nog zit. Zo kan je bijvoorbeeld pijn of jeuk ervaren aan een voet die er niet meer is. Dat verschijnsel heet fantoompijn.